API Geliştirme: HTTP, JSON ve Node.js ile Başlangıç

Günümüz web geliştirme dünyasında, API’ler (Uygulama Programlama Arayüzleri) modern uygulamaların bel kemiğini oluşturur. İstemci (örneğin, bir web tarayıcısı veya mobil uygulama) ve sunucu arasındaki iletişimi sağlayan API’ler, veri alışverişini ve işlevselliği mümkün kılar. Bu makalede, API’lerin temel yapı taşlarını oluşturan HTTP istek türlerini, URL parametrelerini ve JSON veri formatını inceleyeceğiz. Ardından, popüler backend dillerine (Node.js, Python, PHP) kısa bir giriş yapacak ve Express.js kütüphanesini kullanarak basit bir kullanıcı kayıt API’si oluşturma örneği ile öğrendiklerimizi pekiştireceğiz. Bu yolculukta, API geliştirmenin temel prensiplerini kavrayacak ve kendi API’lerinizi oluşturmak için sağlam bir temel oluşturacaksınız. Artık modern web geliştirmenin kilit kavramlarını derinlemesine incelemeye ve pratik uygulamalarla pekiştirmeye hazırız.

HTTP İstek Türleri ve Veri İletişimi

API’ler aracılığıyla sunucu ile istemci arasındaki iletişim, HTTP protokolü üzerinden gerçekleşir. Bu iletişim, çeşitli istek türleri kullanılarak sağlanır. Her bir istek türü, belirli bir eylemi temsil eder ve sunucudan farklı bir yanıt beklenir. En yaygın kullanılan HTTP istek türleri şunlardır:

GET: Sunucudan veri almak için kullanılır. Örneğin, bir blog yazısının içeriğini görüntülemek veya bir ürün listesini çekmek için GET isteği gönderilir.
POST: Sunucuya veri göndermek için kullanılır. Genellikle yeni bir veri kaynağı oluşturmak (örneğin, bir kullanıcı kaydı oluşturmak) veya bir formu göndermek için kullanılır.
PUT: Sunucudaki mevcut bir veriyi güncellemek için kullanılır. Örneğin, bir kullanıcının profil bilgilerini güncellemek için PUT isteği gönderilir.
DELETE: Sunucudaki bir veriyi silmek için kullanılır. Örneğin, bir kullanıcının hesabını silmek veya bir blog yazısını kaldırmak için DELETE isteği gönderilir.

Bu istek türleri dışında, PATCH (kısmi güncelleme) ve OPTIONS (sunucunun desteklediği istek türlerini sorgulama) gibi daha az kullanılan istek türleri de bulunmaktadır.

URL Parametreleri ve Dinamik İstekler

API istekleri genellikle statik değildir; yani her seferinde aynı veriyi istemez veya göndermezler. Bu dinamizmi sağlamak için URL parametreleri kullanılır. URL parametreleri, URL’nin sonuna eklenen anahtar-değer çiftleridir ve sunucuya ek bilgi iletmek için kullanılır. Örneğin:

/users?id=123

Bu örnekte, id bir parametredir ve değeri 123‘tür. Sunucu, bu parametreyi kullanarak 123 numaralı kullanıcıya ait bilgileri döndürecektir. Parametreler, ? işareti ile URL’den ayrılır ve birden fazla parametre & işareti ile birleştirilir.

URL parametreleri verilerin dinamik bi şekilde alınıp işlenmesine olanak sağlar, örneğin bir websitesinde ürün ararken, arama filtresi, sıralama ölçütü gibi veriler aslında arka planda parametreler şeklinde sunucuya yollanır.

JSON Veri Formatı ve Veri İşleme

API’ler aracılığıyla iletilen veriler genellikle JSON (JavaScript Object Notation) formatında olur. JSON, insanlar tarafından kolayca okunabilen ve makineler tarafından kolayca işlenebilen, hafif bir veri değişim formatıdır. JSON verileri, anahtar-değer çiftlerinden oluşan nesneler ve bu nesnelerin dizilerinden oluşur. Örnek bir JSON verisi:


{
  "isim": "Ahmet",
  "soyisim": "Yılmaz",
  "yas": 30,
  "adresler": [
    {
      "il": "İstanbul",
      "ilce": "Kadıköy"
    },
    {
      "il": "Ankara",
      "ilce": "Çankaya"
    }
  ]
}

{

"isim": "Ahmet",

"soyisim": "Yılmaz",

"yas": 30,

"adresler": [

{

"il": "İstanbul",

"ilce": "Kadıköy"

{

"il": "Ankara",

"ilce": "Çankaya"

}

]

}

Backend dilleri (Node.js, Python, PHP vb.), JSON verilerini kolayca işleyebilir ve bu verileri kullanarak veritabanı işlemleri yapabilir, hesaplamalar gerçekleştirebilir veya diğer API’lere istek gönderebilir.
Örneğin Javascript’te JSON.parse() ile string halindeki JSON verisi bir Javascript objesine dönüştürülür, JSON.stringify() ile de Javascript objesi string halindeki JSON verisine dönüştürülür.

Backend Dilleri ve Express.js ile API Geliştirme

API geliştirmek için birçok farklı backend dili ve framework kullanılabilir. En popüler backend dillerinden bazıları şunlardır:

Node.js: JavaScript tabanlı, olay güdümlü, asenkron bir çalışma zamanı ortamıdır. Özellikle gerçek zamanlı uygulamalar ve yüksek performanslı API’ler için uygundur.
Python: Yüksek seviyeli, yorumlamalı bir programlama dilidir. Geniş kütüphane desteği ve okunabilir sözdizimi sayesinde, API geliştirmek için popüler bir seçenektir. Django ve Flask gibi framework’ler, Python ile API geliştirmeyi kolaylaştırır.
PHP: Web geliştirme için tasarlanmış, sunucu taraflı bir betik dilidir. Özellikle web siteleri ve içerik yönetim sistemleri (CMS) ile entegre API’ler geliştirmek için yaygın olarak kullanılır. Laravel ve Symfony gibi framework’ler, PHP ile API geliştirmeyi kolaylaştırır.

Bu dillerden Node.js, Express.js kütüphanesini kullanarak çok basit bir şekilde API geliştirmemize olanak sağlar. Express.js, Node.js için minimal ve esnek bir web uygulama çatısıdır ve API’ler oluşturmak için yaygın olarak kullanılır.

Basit Kullanıcı Kayıt API’si

Aşağıdaki Javascript (Node.js) ve Express.js ile yazılmış örnek, basit bir kullanıcı kayıt API’sinin nasıl oluşturulabileceğini gösterir.


const express = require('express');
const app = express();
const port = 3000;

// JSON verilerini işlemek için middleware
app.use(express.json());

// Kullanıcılar dizisi (geçici olarak bellekte tutuluyor)
let users = [];

// Yeni kullanıcı kaydı (POST isteği)
app.post('/users', (req, res) => {
  const newUser = req.body;
  users.push(newUser);
  res.status(201).json(newUser); // 201 Created durum kodu ile yeni kullanıcıyı döndür
});

// Tüm kullanıcıları listeleme (GET isteği)
app.get('/users', (req, res) => {
  res.json(users);
});

// Sunucuyu başlat
app.listen(port, () => {
  console.log(`API sunucusu ${port} numaralı portta çalışıyor.`);
});

const express = require('express');

const app = express();

const port = 3000;

// JSON verilerini işlemek için middleware

app.use(express.json());

// Kullanıcılar dizisi (geçici olarak bellekte tutuluyor)

let users = [];

// Yeni kullanıcı kaydı (POST isteği)

app.post('/users', (req, res) => {

const newUser = req.body;

users.push(newUser);

res.status(201).json(newUser); // 201 Created durum kodu ile yeni kullanıcıyı döndür

});

// Tüm kullanıcıları listeleme (GET isteği)

app.get('/users', (req, res) => {

res.json(users);

});

// Sunucuyu başlat

app.listen(port, () => {

console.log(`API sunucusu ${port} numaralı portta çalışıyor.`);

});

Bu basit örnekte, /users yoluna yapılan POST istekleri ile yeni kullanıcılar kaydedilir ve /users GET istekleri ile tüm kullanıcılar listelenir. Gerçek bir uygulamada, kullanıcı verileri genellikle bir veritabanında saklanır.

Bu makalede, API’lerin temel yapı taşlarını oluşturan HTTP istek türleri, URL parametreleri ve JSON veri formatı gibi konuları detaylı bir şekilde ele aldık. GET, POST, PUT ve DELETE gibi temel HTTP istek türlerinin ne anlama geldiğini ve nasıl kullanıldığını öğrendik. URL parametrelerinin, API isteklerini dinamik hale getirmek ve sunucuya ek bilgi iletmek için nasıl kullanıldığını gördük. JSON veri formatının, API’ler aracılığıyla veri alışverişini nasıl sağladığını ve backend dilleri tarafından nasıl işlendiğini inceledik. Son olarak, Node.js ve Express.js kullanarak basit bir kullanıcı kayıt API’si oluşturduk. Bu API örneği, öğrendiğimiz kavramları pratik bir uygulamada bir araya getirmemize ve API geliştirme sürecini daha iyi anlamamıza yardımcı oldu. Edindiğiniz bu bilgilerle, artık kendi API’lerinizi tasarlamak ve geliştirmek için daha donanımlısınız. Unutmayın ki, API’ler modern yazılım geliştirmenin ayrılmaz bir parçasıdır.

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et